In het kort
Op het onderwerp zelfmoord ligt veelal een taboe. Het is vaak niet gemakkelijk om het over zo’n persoonlijk onderwerp te hebben als iemands doodswens. We weten dat praten helpt. Maar hoe doe je dit? Hoe kan je vragen of iemand aan zelfmoord denkt? Hoe ga je ermee om als iemand over zijn gedachten aan de dood vertelt? En breng je de ander niet op ideeën? Dit zijn vragen die ik veel hoor tijdens trainingen waarbij ik mensen help om te gaan met suïcide uitingen en -dreigingen. Drie tips om zelfmoord bespreekbaar te maken.
Tip 1: vraag rechtstreeks of iemand aan zelfmoord denkt. Maak het niet mooier dan dat het is. Je brengt mensen niet op ideeën. Mensen die aan zelfmoord denken willen niet dood, maar willen vaak ‘rust’, stoppen met denken. Praten zorgt dus voor ruimte en opluchting als het bespreekbaar wordt. Hoe opener en directer je de vraag stelt, hoe gemakkelijker het voor de ander wordt om antwoord te geven. Door het te vragen kom je in contact! Uiteraard is het in je intonatie de toon die de muziek maakt.
Tip 2: benoemen van de wanhoop. Blikvernauwing, tunnelvisie, piekeren: het gevoel ‘in de val’ te zitten. Het moeten kiezen tussen twee kwaden: doorgaan met leven (met alle problemen en stress)of stoppen met leven (om erger te voorkomen). Mensen die aan zelfmoord denken voelen zich vaak wanhopig. Door te vragen naar de wanhoop sluit je aan bij het gevoel. Vraag door en laat actief zien dat je luistert.
Tip 3: je hoeft het niet op te lossen voor de ander. Dat kan je in veel gevallen ook niet. Paradoxaal gezien help je de ander veel meer door juist niet te helpen, maar oordeelloos te luisteren. Gedachten aan zelfdoding zijn in eerste instantie een vorm van zelfbescherming, gevoel van controle: ‘ik kan altijd nog zelfmoord plegen’. Een vraag die je bijvoorbeeld kan stellen is: ‘wat hoop je met zelfmoord te bereiken?’. En vraag vervolgens vanuit oprechte interesse en nieuwsgierigheid door.
Joris de Heer is trainer en psycholoog met als specialisme ‘suïcide preventie’. Klik hier voor de link naar het originele artikel.
