In het kort
In de afgelopen jaren is het gebruik van social media onder jongeren enorm toegenomen. 98% van de jongeren heeft een smartphone, waarbij bijna iedere jongere Whatsapp gebruikt en het gebruik van Instagram, Youtube en Snapchat steeds populairder wordt. Naast de toename van het social mediagebruik zien we onder jongeren ook een toename van het aantal suïcides.
Het zijn kille cijfers: In 2017 pleegden 81 jongeren tussen de 10 en 20 jaar zelfmoord. Dat zijn 33 jongeren meer dan in 2016. Heeft het social media gebruik van jongeren hiermee te maken? Wat is eigenlijk de invloed van social media op het zelfbeschadigend of suïcidaal gedrag van jongeren?
Maartje Visscher is kinder- en jeugdpsychiater bij Karakter. Zij onderzocht het verband tussen social media, zelfbeschadigend gedrag en suïcide. Zij vertelt over haar onderzoek en geeft u als ouder advies.
Uit onderzoek komt naar voren dat jongeren hun emoties online delen en hier met elkaar over in gesprek gaan. Dat doen ze ook met heftige zaken zoals wanneer ze zichzelf beschadigen of als ze suicidale gedachten hebben.
Op het internet en social media is vrij gemakkelijk informatie te vinden over hoe je jezelf kunt beschadigen of hoe je suicide kan plegen. Er lijkt een verband te zijn tussen het kennis nemen via social media van dit negatieve gedrag, en het ook echt uitvoeren van dat gedrag. Voornamelijk de kwetsbare jongeren, diegenen die eenzaam zijn of psychische problemen hebben, hebben het grootste risico hierdoor beïnvloed te worden. Vooral als ze dat normaal gedrag vinden, als dat door andere jongeren wordt aangemoedigd of zelfs wordt verheerlijkt. Ook zien we dat er een competitie tussen de gebruikers kan ontstaan of dat ze onderling het zoeken naar professionele hulp afraden.
Positieve effecten
Social media heeft ook positieve effecten voor jongeren. Het kan het zelfvertrouwen vergroten, sociale steun geven en de jongere in contact brengen met anderen, zoals lotgenoten. Daarnaast geven jongeren aan dat ze makkelijk online en tegen onbekenden praten over hun problemen en dat ze het fijn vinden dat dat in een anonieme en niet-oordelende omgeving kan. Ook wordt gezien dat het positieve gedrag (bv een week geen zelfbeschadiging) bekrachtigd kan worden of dat er eerder ingegrepen kan worden door anderen als iemand iets online deelt over zijn of haar negatieve of sombere gevoelens en gedachten. Deze positieve invloeden maken dat het zelfbeschadigend en suïcidaal gedrag afneemt en jongeren ook hulp gaan zoeken.
Social media heeft dus naast positieve ook negatieve effecten op zelfbeschadigend en suïcidaal gedrag van jongeren, waarbij voornamelijk de kwetsbare jongeren een groter risico hebben op de negatieve invloeden ervan.
Advies voor ouders
‘Voor u als ouders is het belangrijk om over social media in gesprek te gaan met uw zoon of dochter. Welke social media gebruikt uw zoon of dochter? Hoe wordt het gebruikt? Welke informatie zoeken ze precies op?
Het zijn lastige thema’s om over in gesprek te gaan, maar ik wil u aanmoedigen dit wel te proberen. Weet dat u altijd hierover in gesprek kan gaan met de betrokken professionals die u meer gerichte handvatten kunnen geven hoe hiermee om te gaan.’
*Definities:
Suïcidaal gedrag: verwijst naar het geheel aan gedachten, voorbereidingen/handelingen en pogingen die een zekere intentie uitdrukken om zichzelf te doden.
Bron: karakter.com
NB Wilt je praten over suïcide, neem dan contact op met de speciale hulp- en preventielijn. Bel telefoonnummer 0900-0113 of ga naar de website www.113.nl.
